In de huisvestingswereld zien we veel blauwdrukdenkers aan het werk. Blauwdrukdenkers zijn -conform het kleurenmodel van de organisatie-deskundige Léon de Caluwé- mensen die op basis van een duidelijk omlijnd plan activiteiten benoemen, deze volgens afgesproken regels uitvoeren, het proces bewaken, de resultaten controleren en ervoor zorgen dat het geheel binnen de begroting blijft passen. Het mensgericht huisvesten plaatst huisvestingsvraagstukken in een totaal ander perspectief. Begrippen staan centraal als kennis, kennisintegratie, innovatievermogen, creativiteit, productontwikkeling en onze eigen persoonlijke ontwikkeling, begrippen die juist de levensvatbaarheid en winstgevendheid van organisaties bepalen en sterker nog, essentieel zijn voor het menselijk geluk. Vragen staan hierbij centraal hoe we ons werk slimmer kunnen doen, hoe we het werk interessanter en inspirerender kunnen maken, voor anderen, maar vooral voor onszelf, hoe we onze kennis op een hoger niveau kunnen brengen (...)

Lees meer - pdf file

Het entreegebied in een gebouw vormt de eerste aanblik en biedt daarmee een eerste indruk binnen in de organisatie. Twee aspecten zijn van belang. Ten eerste geldt de slogan ‘You never get a second chance to make a first impression’. Slechts een keer krijgt een organisatie de mogelijkheid zich door middel van zijn omgeving aan bezoekers voor de eerste maal te presenteren. Die omgeving moet het gewenste imago zodanig uitstralen, dat de bezoeker deze in een korte tijdspanne tot zich kan nemen en kan vertalen in een helder beeld.

Lees meer - pdf file

In deze gang is in de wand een ventilatiesysteem aangebracht: de ruimte tussen de over elkaar ge-schoven platen biedt de mogelijk-heid tot ventilatie. Het letten op de kwaliteit van de binnenlucht heeft absoluut voordelen, zeker wanneer we ons realiseren dat we dagelijks 15.000 liter lucht inademen en we bovendien weten dat stadsmensen ongeveer 80% van de tijd binnenshuis leven. De kwaliteit van de binnenlucht is in veel gevallen lager dan die van de buitenlucht. Lucht bevat stoffen die een negatief effect hebben op de gezondheid en de leerprestaties, zoals ziektekiemen, allergenen, geurstoffen en fijne stofdeeltjes. Papierversnipperaars, printers, copiers, maar ook vuile filters in ventilatiesystemen e.d., beïnvloe-den – versterkt door het gedrag van mensen zelf – de kwaliteit van de lucht negatief. De CO2 waarde is een goede maatstaf voor de luchtkwaliteit in het geval dat het menselijke metabolisme (stofwisseling) de belangrijkste verontreinigingen uitstoot (...)

Lees meer - pdf file

Bewegen heeft een positief effect op het cognitieve vermogen. De in 2006 gepromoveerde biologe Karin van der Borght heeft dit aangetoond aan de hand van een onderzoek met twee groepen muizen. De ene groep muizen kon vrijelijk rennen met behulp van een loopwiel; bij de andere groep muizen was die beweging niet mogelijk. Het bleek dat de muizen die konden rennen een beter cognitief vermogen hadden en een beter lange termijn geheugen.

Onderzoek door de klinisch psycholoog Charles Emery, verbonden aan de Ohio State University (2006) toonde aan dat een samenhang tussen bewegen en muziek een positieve invloed heeft op het cognitieve vermogen.

Lees meer - pdf file

Pietersen, een gezellige wat gezette man met een gezonde blos, werd bij de personeelschef geroepen. Een ingrijpende efficiencyslag was nodig in deze crisistijd. Maar eigenlijk wandelde Pietersen geheel onbevangen naar de chef omdat hij van zich zelf wist dat hij zijn zaakjes netjes voor elkaar had. De personeelschef stak direct van wal: ‘Zeg Pietersen, je begrijpt natuurlijk dat een flinke efficiencyslag pure noodzaak is. In dit kader hebben we door het gebouw wat sensortjes gehangen zodat we konden zien hoe onze werknemers zich inspannen. We hebben dus een sluitend beeld hoe we mensen individueel kunnen aansturen om efficiënter te werken. Maar heb je zelf eigenlijk een idee?? ‘Nou ja’, zei Pietersen, ‘Ik zou bijvoorbeeld niet meer de mop van de dag moeten vertellen, of naar de koffiejuffrouw moeten lachen, of als iemand iets laat vallen, dit even voor hem oprapen of zo, of bedoel je wat anders’. ‘Nee, nee, nee, we zitten precies op één lijn, merk ik al, maar je kunt nog veel verder gaan. We hebben vanuit onze human resource visie bijvoorbeeld gezien dat jij, rekening houdend met een gemiddelde peristaltiek van de slokdarm, je koffie met 38 sec. te langzaam opdrinkt. In jouw excellbestanden leg jij wel eens kolommen aan met informatie die strikt genomen niet nodig zijn, jij kunt het gewoon niet afleren om vakliteratuur te lezen, jij praat met collega’s over onderwerpen die formeel niet in jouw taakomschrijving staan vermeld, in jouw word-bestanden vinden we teveel bijvoeglijke naamwoorden en het woordje ‘er’ is veelal volstrekt overbodig gebruikt, je kijkt zelfs wel eens af en toe uit het raam, we hebben jou de planten een keer water zien geven, jij hebt laatst zomaar een keer de inkt van de printer vervangen terwijl dit niet binnen jouw verantwoordelijkheden valt, je hebt een keer de post weggebracht toen onze secretaresse ziek was, je hebt laatst nog een huilende collega opgevangen…al met al doe je dus allemaal dingen waar wij jou niét voor hebben ingehuurd! Jij werkt dus uitzonderlijk inefficiënt!! Eigenlijk ben jij een behoorlijk blok aan ons been!!! Maar omdat wij echte human resource mensen zijn, het zit in ons hart hè, weet je, krijg je nog één kans. Ik heb persoonlijk berekend dat jij 2,329875 keer zo efficiënt kan werken. Ga dit dus als de sodemieter doen. Ik zet mijn sensoren zoals je begrijpt op een iets hogere resolutie.

En weet u hoe het afgelopen is met meneer Pietersen??? Zou hij het gered hebben??? Zou deze organisatie krachtig door de crisis zijn gekomen??? Zou de personeelsman nog een baan hebben??? Ik heb geen idee.

Iris Bakker
Het behalen van productiviteit is de primaire doelstelling binnen elke organisatie. Vast staat dat de fysieke werkomgeving invloed heeft op de productiviteit. Het is dus van belang de omgeving zodanig in te richten, dat productiviteit van de organisatie wordt ondersteund en geopti-maliseerd. Om vast te stellen hoe die omgeving het behalen van productiviteit ondersteunt, moeten we exact definiëren wat productiviteit is. Definiëring van dit begrip blijkt echter lastig te zijn omdat productiviteit een veelheid van nuances kent. Bij de productieprocessen gaat men uit van ratio’s. De productiviteitsratio geeft de relatie weer tussen input en output. André de Waal (2002) verstaat het volgende onder de productiviteitsratio: een kwantitatieve maatstaf voor het behaalde productieresultaat ten opzichte van de ingezette productie-middelen, zoals arbeid, kapitaal (goederen), materialen, energie en informatie.

Lees meer - pdf file

Lees meer - pdf file

Lees meer - pdf file

Lees meer - pdf file

Het kenmerkende van de woonkamer is dat dit een plek is waar mensen zich veilig en op hun gemak voelen. Vandaar dat de loungeachtige gebieden als gezellige ontmoetingsplek, de werkomgeving zijn gaan betreden. Nu we heerlijk onderuit gezakt in de woonkamer zitten, is het de hoogste tijd voor een serieus ge-sprek. Bij mensgericht huisvesten gaat het inderdaad om een vorm van huisvesten waarin de mens floreert en waar hij maximaal tot zijn recht komt. We kunnen constateren dat bijv. kleurgebruik, planten, meditatie en voldoende rust positieve effecten hebben. Het klinkt allemaal erg vriendelijk en dat is het ook, maar het is niet te vergelijken met Luilekkerland. We moeten immers niet vergeten dat er één belangrijke voorwaarde is namelijk: het behalen van produc-tiviteit. We zoeken dus naar een werkomgeving waarin de mens maximaal productief kan zijn. De Human Resource Management goeroe, Rob Vinke zegt dat we toegaan naar een maatschappij met een sterkere uniciteit van individuen wat resulteert in (...)

Lees meer - pdf file

Radon, gammastraling, GSM-straling, straling van elektrische en magnetische wisselvelden, zijn algemeen bekende mechanismen die mogelijk invloed kunnen hebben op het welzijn en de gezondheid van de mens. Professor dr. Franz Adlkofer, leider van een onder-zoeksteam van een grootschalig pan-europees Reflex-onderzoek bericht het volgende: ‘Maar ook nu al zijn genoeg resultaten gepresenteerd in zeer geres-pecteerde wetenschappelijke tijdschrif-ten, die de conclusie rechtvaardigen dat laagfrequente en hoogfrequente elek-tromagnetische velden de functies van genen kunnen veranderen en genen kunnen beschadigen, hoewel dat niet voor alle geïsoleerde menselijke celsystemen geldt. Voor laagfrequente velden is dit recent - geheel onafhanke-lijk van het Reflex-project - bevestigd door een research groep van de Universiteit van Basel in Zwitserland’.

Als we kijken naar een voorbeeldwerkplek, waarvan we weten dat sprake is van maximale inspiratie en een indrukwekkende productiviteit, is de werkplek van de schrijver Roald Dahl wel het neusje van de zalm. Interessant is om te kijken wat nu componenten zijn bij die werkplek waar ooit Mathilda, de GVR (de Grote Vriendelijke Reus), de Reuzenperzik en Sjakie van de Choco-ladefabriek het levenslicht mochten aanschouwen. Nu had Roald Dahl niet meer dan een klein schuurtje op zijn fraaie landgoed in Engeland, waar zich de werkplek bevond waar het in dit geval om gaat. In dat schuurtje bevond zich een oude versleten fauteuil. Als de schrijver zich daar zetelde, schoof hij eerst een oud koffertje onder zijn voeten, hij bond dit koffertje met elastiekjes vast aan de voorpoten van de fauteuil, daarna legde hij een oude kartonnen koker over de armleuningen en legde daar vervolgens een los houten blad op. En dit geheel was dan de complete werkplek, waar die enorme productie aan buitengewoon creatieve ideeën is ontstaan. De vraag is nu, welke ingrediënten van een werkplek bijdragen aan het inspiratieniveau en daarmee samenhangend, aan het productieniveau.

Informeel overleg heeft een positief effect op de creativiteit van mensen. De wijze waarop koffiecorners ingericht zijn, zijn van invloed op de frequentie van informeel overleg. Zo blijkt uit onderzoek dat TNO onlangs uitvoerde.

Lees meer - pdf file

Mark Twain (1835-1910) (Amerikaans schrijver, ps. van Samuel Langhorne Clemens)

Een begrip dat bij zintuiglijke waarneming bij sommige mensen een rol kan spelen, is synesthesie. Synesthesie is een mentale en onlosmakelijke verbinding tussen twee zintuigdomeinen. Mensen proeven woorden; sommige mensen proeven zelfs muziek. Cijfers hebben bij sommige mensen een bepaalde kleur.

Lees meer - pdf file

Geur is een ingewikkeld fenomeen: geur vormt immers de sleutel naar onze herinnering maar tegelijkertijd is ons geurzintuig beperkt ontwikkeld. Het eigenaardige van geuren is dat mensen hier zelf op basis van hun persoonlijke ervaring positieve of negatieve herinneringen aan koppelen, waardoor mensen geuren verschillend waarderen. Toch zijn er ook universele waarden. Kerstmis en het boerenlandleven hebben nu eenmaal kenmerkende geuren met eveneens kenmerkende sferen. Je kunt op basis van die universele waarden ( de geur van koffie) een instelling of organisatie als geheel in een streven naar een bepaald imago, een concreet geuraccent geven. We wennen echter snel aan een geur, waardoor we deze na een relatief korte tijd niet meer opmerken. Geur toepassen op plekken waar mensen kort verblijven (bijvoorbeeld in winkels) kan zinvol zijn.

Meneer Pietersen, die in de afgelopen 10 jaar was opgeklommen van klusjesman tot een geziene facilitymanager van één van de grotere banketbakkerijen, staarde met een verpieterde oogopslag uit het raam. Al bijna 10 jaar zorgde hij voor het jaarlijkse kerstritueel, dat bestond uit een oversmakelijke kerstgans. En die kerstgans was door het gezamenlijk opsouperen door het personeel, altijd weer zo’n harmonieus teken van ‘we gaan ervoor’. Maar dit jaar... economisch was het allemaal wat magertjes. De directie had besloten tot een sobere maaltijd(...)

Lees meer - pdf file

De verschillende soorten behoeften die de mens kent, worden in een logische volgorde aangegeven in de behoeftehiërarchie van Maslow. In eerste instantie vraagt de mens om voldoening van de fysiologische behoeften (voedsel, vocht, temperatuur e.d.) om uiteindelijk bij zelfactualisatie (ontplooiing) uit te komen. Mathieu Weggeman, hoogleraar organisatiekunde, in het bijzonder Innovatie Management aan de Faculteit Technologie Management van de Technische Universiteit Eindhoven, ziet overigens een 6e niveau in de behoefte-hiërarchie van Maslow, namelijk die van collectieve flow, ofwel egoloosheid, voortkomend uit de behoefte naar eenheid en verbondenheid met alles. Het is natuurlijk evident dat niet elk mens in zijn werk gericht is op zelfontwikkeling. Vele mensen werken om andere redenen. Persoonlijke ontwikkeling hoef je nu eenmaal niet alleen binnen je werk te vinden. Beschouwingen van de Dalai Lama en Howard Cutler gaan hierop in (...)

Lees meer - pdf file

De invloed van muziek op ons denken en handelen is al sinds mensenheugenis bekend. Zo pasten de Egyptenaren muziek reeds toe binnen de tempels om neurologische aandoeningen te genezen. De leer van de muziek bevond zich in Egypte op een uitzonderlijk hoog niveau. Het was dan ook niet vreemd dat Pythagoras daar zijn opleiding genoot en zijn kennis later wetenschappelijk vertaalde in een wiskundige reeks met getalsmatige verhoudingen van diverse intervallen (de boventonenreeks). Het belang van wiskundige patronen en daarmee het belang van muziek, draagt Pythagoras uit in zijn stellingen: Alle materie is gestructureerd naar een wiskunde die wij tegenkomen in het hoorbare geluid der klank. Alle objecten, van zandkorrel tot planeet, staan via resonantie (de matrix) met elkaar in contact. Deze natuurlijke resonantie heeft een vitaliserende uitwerking op de mens.

Lees meer - pdf file

Kandinsky schilderde met muziek. Ook Sibelius kende vaste combi-naties tussen kleur en muziek. Voor de kleur van zijn kachel koos hij ‘f groot’, een voor hem duidelijke beschrijving van de kleur groen. Skriabin schreef een kleurpartituur met een kleurenorgel ( niet te verwarren met het geuren-orgel !), omdat hij het effect van de combi- natie van kleur en muziek veel sterker ervoer dan de muziek alleen. In 1910 werd zijn voor het eerst opgevoerd. De effecten van de klanken voortgebracht door een enorm orkest en een koor werden versterkt door een lichtorgel, dat kleuren projecteerde op een scherm. Het publiek moest zoveel mogelijk in het wit gekleed gaan, om de reflectie van de kleurtonen zo goed mogelijk tot zijn recht te laten komen. Het kleurenspel was zeker niet willekeurig: elke toon of serie van tonen had een specifieke kleur. Zijn Mysterium was een spectaculair ‘Gesamtkunstwerk’, een combinatie muziek met koren en orkest, kleur met het kleurenorgel, dansers en zelfs geurwolken. Een bekende latere muziek synestheet was Frank Zappa: hij zag zijn muziek in wiskundige figuren.

Een facilitymanager in een groot en wat rommelig gebouwencomplex waar nogal veel gedoe was over de bebording en de toegankelijkheid, had het voordeel redelijk muzikaal te zijn en zat bovendien graag in wetenschappelijke onderzoeken te neuzen. Nu las hij dat onderzoek had uitgewezen dat als ratten de Sonate KV 448 in D Major van Mozart hadden gehoord, zij veel sneller uit een doolhof kwamen. De ritmische muziek van Mozart bleek een enorm effect te hebben op het ruimtelijk vermogen. Dit klonk de facilitymanager werkelijk als muziek in de oren: op een heel eenvoudige manier kon hij al dat gedoe in zijn wat diffuse gebouwencomplex op gaan lossen.

Lees meer - pdf file

Inderdaad een plek waar geproduceerd wordt. Het is alleen lastig om die productiviteit kwantitatief te benoemen, dus te vertalen in ratio’s. De productiviteitsratio is een kwantitatieve maatstaf voor het behaalde productieresultaat ten opzichte van de ingezette productiemiddelen, zoals arbeid, kapitaal (goederen), materialen, energie en informatie (A. de Waal, 2002). De productiviteitsratio legt een relatie tussen output en input. Voorbeelden zijn: output per werknemer, productie per machine en verbruik per eenheid output. Nu we steeds meer in het kennistijdperk belanden, is het interessant om de productiviteits-ratio in relatie tot ontwikkeling, verbreding en verdieping van kennis te kunnen beoordelen. Return on Knowledge is echter nauwelijks te kwantificeren.
Vreemd overigens dat het toilet zo’n ondergewaardeerde ruimte is, en dat terwijl juist op deze plek de negatieve energie verdwijnt en plaats maakt voor de positieve. Een vorm van efficiënt afval-management. (...)

Lees meer - pdf file

Iris Bakker www.levenswerken.eu
De meest verwaarloosde ruimte die door gebrek aan aandacht ergens in een dode hoek van het gebouw staat te verpieteren, is het toilet. Zelfs het stokje dat de soldaat in de grond zette om ‘zijn plek’ te markeren, kreeg meer aandacht. Terwijl Lodewijk de XIV nog riant tijdens het dagelijks overleg met zijn raadsheren op de centraal geplaatste poepdoos in de Koninklijke zaal doortoiletteerde, is het hedendaagse toilet gedegradeerd tot de martelplek van de 21e eeuw. De ongelukkige medewerker immers zit jaarlijks zo’n 1000 maal met de punten van zijn schoenen en zijn knieschijven klem tussen de deur en de pot, terwijl de kin over het kille wasbakje hangt met het kraantje priemend in het oog. DE architect heeft namelijk de uiterst povere 1.10*90 maten bedacht. Het 15e eeuwse innovatietalent Leonardo da Vinci wees ons al op het belang van ontgifting en het reinigen der darmen. Juist tijdens ontgifitingsprocessen raken wij kwalijke stoffen kwijt, waardoor ruimte ontstaat voor positieve energie. Ruimte is een wezenlijk begrip. Ruimte heeft immers met denkruimte te maken. Hoogleraar psychologie Ap Dijksterhuis verwoordt dit als volgt: ‘Het onbewuste speelt informatie door aan het bewuste op het moment dat er ruimte is in het bewustzijn’. Op het moment dat wij op het toilet zitten en letterlijk loslaten, maken wij ruimte, ruimte die essentieel is om ons bewust te worden van ideeën, die eerder in ons sudderpannetje ( ofwel onderbewuste) aan het pruttelen waren. Eigenlijk zou het toilet beschouwd moeten worden als DE innovatiekraamkamer van het gebouw. Maak de ruimte net iets breder, zo’n 50 cm langer wat het oog van de toiletterende rust geeft, haal het verlaagde plafond weg en doe vooral niet iets ‘’leuks’’ wat immers het bewuste brein zodanig lastig valt dat het veel slimmere onbewuste brein achter de coulissen blijft en je hebt de IDEE-WC. Veel goedkoper dan al die skippyballen, brainblokkedozen, het innovatie-theelepeltje of blocnote-idea met inschuifbaar giraffehoofdje in al die leuke creativityrooms die u voor veel te veel geld op veel te dure meters door veel te dure adviseurs en onbetaalbare inrichters in de afgelopen jaren zijn aangepraat. Zo. Af en toe moet je even een poepje laten ruiken, je keutel niet intrekken, het is eruit.

Het schoonmaakniveau beïnvloedt zowel de productiviteit als het ziekteverzuim van de medewerkers. Bij een te laag schoonmaakniveau neemt de concentratie van allergenen, schimmels en bacteriën toe. Het gevolg zijn onder andere allergische reacties, geïrriteerde slijmvliezen, jeukende en prikken-de ogen, hoofdpijn en luchtweg-infecties. Goed schoonmaak-onderhoud kan deze problemen voor een groot deel voorkomen. Een productiviteitswinst van 5 tot 10% wordt genoemd. In het streven naar een gezond werk- en leefklimaat vraagt ook het ventilatiesysteem aandacht. Algemeen kan worden gesteld dat hoe complexer een ventilatie-systeem is, des te groter de kans op gezondheidsproblemen. Dit wordt veroorzaakt door de vele kanalen en filters die vaak een broedplaats zijn van bacteriën en schimmels en hun afvalstoffen en sporen, die weer in de kantoren terecht kunnen komen. Planten hebben een positieve invloed op de reductie van stofafzetting. Het bekendste onderzoek hierover is dat van Virginia Lohr en Pearson-Mims uit 1996 (...) .

Lees meer - pdf file

Schoonmaak heeft ook met de beleving van een ruimte te maken. Als geen ander kent de schoonmaker het gebouw. Het is heel goed mogelijk de schoonmaker breder in te gaan zetten en naast het reguliere schoonmaakwerk, een rol te geven om de beleving van een ruimte te optimaliseren. Zo kan hij tafels en stoelen netjes plaatsen en de ruimte ordenen. Dit kan heel gestructureerd volgens de systematiek van de 12 zintuigen.

Meer weten? Neem even contact op.

Elke plek in een gebouw vraagt zorg. Als mensen voelen dat aan hun omgeving zorg is besteed, ervaren ze die omgevinga als plezierig. Ook de schoonmaakkast vraagt zorg. De schoonmaker kan er makkelijk zijn spullen kwijt. Die spullen zijn ook netjes geordend. De bezem staat niet ergens in een hoek te verkommeren, maar hang netjes aan de wand. De doeken liggen netjes gevouwen op een plank. De kast is ook goed verlicht. Door die nette en geordende kast, gaat de schoonmaker ook netjes en geordend aan de slag. Hij ervaart zijn werk mede daardoor als plezieriger.

De kleur rood heeft effect op prestatie (februari nummer 2007 Journal of Experimental Psychology)
Onderzoekers aan de Universiteit van Rochester hebben vastgesteld dat het zien van de kleur rood, door een sterke associërende werking, een negatief effect heeft op de cognitieve prestaties. Andrew J. Elliot (2007), leider van het onderzoeksteam en professor psychologie aan de Universiteit van Rochester, stelde met zijn onderzoeksteam vast, dat mensen de kleur rood tijdens het maken van test, associëren met het maken van fouten. Vanuit de schoolse traditie wordt rood geassocieerd met het maken van fouten. Elliot: "Color clearly has aesthetic value, but it can also carry specific meaning and convey specific information, Our study of avoidance motivation is part and parcel of that." Niet alleen presteerden de proefpersonen slechter; ook was er een link te constateren tussen het zien van de kleur rood en ‘avoidence motivation’. Als mensen mochten kiezen voor makkelijker of moeilijker opgaven, dan kozen mensen bij het zien van de kleur rood, eerder voor de makkelijke opgaven. Kleur heeft hierbij een effect op het gedrag van mensen, zonder dat ze dit zich bewust zijn.

De trap is een gebied van transitie. Je bent onderweg. Niet de plek om stil te staan zou je denken, hooguit een vluchtige ontmoeting van wisselend niveau. Toch is de trap ook van nature de plaats waar men streeft naar het hogere, danwel verdieping. Metaforisch ervaart men de smalle richels waarop het zoekend bewustzijn zich begeeft. Daar waar het pad naar creatieve ontplooiing stap voor stap in omhoog leidt, is slechts één misstap nodig om naar beneden te tuimelen. Misschien wel de ultieme kunstgalerie.